W ostatnim czasie mieliśmy okazję poznać historię dwóch okolicznych cmentarzy. W okresie święta Wszystkich Świętych po grodziskim cmentarzu oprowadził nas Łukasz Nowacki. Z okazji Święta Niepodległości mogliśmy poznać zaś historię cmentarza w Podkowie Leśnej.
Na grodziskim cmentarzu 4 listopada odbył się coroczny spacer, podczas którego uczestnicy mogli odwiedzić i poznać historię zabytkowych nagrobków, jak i osób w nich pochowanych. Tradycyjnie w spotkaniu wzięła udział liczna grupa zainteresowanych.
W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele władzy, w osobie Wiceburmistrza Norberta Ceglińskiego oraz radni: Tomasz Suchożebrski, Aleksandra Kapuściak i Wojciech Hardt. Tradycja spacerów ma prawie 15 lat. Powstała z inicjatywy Łukasza Nowackiego i jest z powodzeniem kontynuowana.
W czasie spaceru można było zobaczyć groby lekarzy, księży czy pedagogów. Pierwszym z nagrobków był grób sióstr: Zofii i Katarzyny Dąbrowskich, studentek medycyny, które jako członkinie Komitetu Obywatelskiego służyły pomocą w czasie I wojny światowej. Zmarły w wyniku zarażenia się od pacjentów szkarlatyną. Przypomniana została także postać Michała Bojasińskiego – doktora, który wybudował hotel dla kuracjuszy. Było to najbardziej znane grodziskie sanatorium ze specjalnymi udogodnieniami, uznawane za obiekt uzdrowiskowy pod Warszawą. Po 10 latach od daty otwarcia zakładu właściciel zmarł, pozostawiając prowadzenie interesu żonie – Sewerynie z Chmielewskich Bojasińskiej. Następnie zebrani dotarli do grobu Piotra Krupińskiego – pioniera budowania oświaty w gminie oraz jego syna Witolda.
W dalszej części wycieczki uczestnicy odwiedzili groby rodziny Chełmońskich oraz Walczewskich, na których cześć nazwane zostały jedne z miejskich stawów. Odwiedziliśmy też groby trzech księży: Mikołaja Bojanka, Mikołaja Świątkowskiego i Aleksandra Grabowskiego. Ostatni z nich, kanonik kapituły łowickiej, otworzył plebanię dla osób pochodzenia żydowskiego oraz ludności stolicy zniszczonej w okresie Powstania Warszawskiego, udzielając im schronienia. Wśród mijanych alejek znalazły się i mosiężne mogiły, gdzie spoczywają polegli żołnierze.
Uczestnicy spaceru mogli także wysłuchać historii o Marii Michalak (wieloletniej nauczycielce i dyrektor Szkoły Podstawowej nr 4 w Łąkach), rodzinach Kałagate i Urtate (potomek: Krzysztof Urtate mówił o zasługach rodziny) oraz Marku Cabanowskim (znawcy muzyki jazzowej, autora książek o Grodzisku Maz.). Na zakończenie odwiedziliśmy najstarszy zachowany grób należący do Izabelli Szymkiewicz, która zmarła w 1842 r., mając zaledwie 17 lat.
Warto dodać, że podczas spotkania wygłoszona została krótka historia na temat początków nekropolii. Powstały w 1819 r. cmentarz, liczący 204 lata, początkowo umiejscowiony był przy kościele św. Anny. W 1887 r. trwały prace związane z powiększeniem cmentarza. W 1914 r. został on też częściowo zniszczony przez punkt artyleryjski armii rosyjskiej. Ostatnią modernizację nekropolia przeszła w 1925 r.
11 listopada na podkowiańskim cmentarzu odbył się symboliczny spacer i zapalenie światełek pamięci bohaterów. Uczestnicy mieli okazję wybrać się do miejsc pochówków m. in. żołnierzy, harcerzy czy lekarzy. Wspomniana została również krótka historia nekropolii.
Spacer zapoczątkowany został przy ul. Ogrodowej w Podkowie Leśnej. Można było dowiedzieć się wielu faktów z okresu jego założenia, a prowadząca spotkanie Agnieszka Wojcierowska opowiedziała o działalności szpitali w okresie Powstania Warszawskiego. Pierwszym szpitalem, który przyjmował powstańców i ludność niemundurową podczas Powstania Warszawskiego, była filia Szpitala Wolskiego mieszcząca się w Pałacyku Kasyno. Funkcjonowała również placówka medyczna w Willi „Krychów” Tadeusza Baniewicza oraz mały szpitalik PCK znajdujący się w Willi „Kreterów” na ul. Modrzewiowej, którego założycielką była Jadwiga Dzikiewicz. W 1944 r. ofiarowany grunt od Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów pozwolił na budowę ówczesnego cmentarza, który zapewnił w dawnym okresie pochówek zmarłych na skutek obrażeń i chorób.
W dalszej części spaceru zainteresowani mogli dowiedzieć się, gdzie znajduje się grób generała brygady Antoniego Heda „Szarego” – inicjatora największej podziemnej armii konspiracyjnej w Europie. Działał przy NSZZ Solidarność, a w latach 80-tych tworzył Związki Kombatanckie. Z rąk Lecha Kaczyńskiego uzyskał stopień pułkownika do stopnia generała brygady.
Na przeciwko mogił żołnierzy węgierskich znajdowała się konfesja Henryka Walickiego „Twardego”. Obecna na wydarzeniu córka – Barbara Walicka podzieliła się historią rodziców, a w szczególności ojca, dowódcy Armii Krajowej, przewodzącemu organizacji Brzezinka.
Zmierzając alejkami nekropolii, zatrzymaliśmy się także przy grobie Włodzimiera Ledóchowskiego, żołnierza II Korpusu Wojska Polskiego Sił Zbrojnych na Zachodzie, walczącego pod Tobrukiem. Pochodził on ze świeckiej rodziny, jego ciotki Urszula (założycielka Urszulanek Serca Jezusa Konającego) i Maria (założycielka Zakonu Klawerianek) zostały ogłoszone błogosławionymi. Następnie spacerowicze odwiedzili także miejsce spoczynku m. in. Benedykta Macieja Mroczkowskiego, Aleksandra Jana Paszkowskiego, Jerzego Jezierskiego, Jerzego Brochockiego oraz Heleny i Gustawa Domiczeków.
Warto dodać, że spacerowicze odwiedzili miejsce spoczynku założyciela Szarych Szeregów harcerstwa podkowiańskiego – Zygmunta Soboty. Dla samej konspiracji podkowiańskiej zaś ważną postacią był Jerzy Brochocki ,,Bruzda" (dowódca Plutonu Alaska II).