to tytuł wykładu Henryka Wujca, znanego działacza opozycyjnego z czasów PRL, a obecnie doradcy Prezydenta RP ds. społecznych, na który nie tylko swoich „studentów”, ale także milanowskich Radnych i tych wszystkich, którzy rozumieją idee społeczeństwa obywatelskiego i dla których jego budowa jest ważna - zaprosił w dniu 30 listopada Milanowski Uniwersytet Trzeciego Wieku.

Na początku swojego wykładu Henryk Wujec podkreślił, że idea społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwa demokratycznego, w którym obywatele świadomie uczestniczą w życiu publicznym, są aktywni i odpowiedzialni oraz posiadają zdolność samoorganizacji, ma wielowiekową tradycję. W Polsce, ważną rolę w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego, odegrała demokratyczna opozycja z czasów PRL i ruch solidarnościowy. To w tym okresie zrozumiano potrzebę wspólnego działania i z uporem walczono o możliwość zrzeszania się, i to zarówno w zakładach pracy, poprzez tworzenie niezależnych związków zawodowych jak i w lokalnych społecznościach, poprzez tworzenie samorządu terytorialnego. Efektem tych działań były między innymi ustawy o samorządzie terytorialnym i zasadach jego finansowania, poprzez odpisy z PIT-u i CIT-u, które w marcu 1989 roku uchwalił Sejm RP.

Już wówczas zdawano sobie sprawę jak ważną rolę w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego mają szansę odgrywać organizacje pozarządowe. Organizacje działające z własnej inicjatywy ich członków, na rzecz wybranego interesu publicznego i nie działające dla osiągnięcia zysku, tzw. „mrówki” działające na dole. Niestety uprawnienia tych organizacji nie zostały skutecznie wdrożone, nie zapewniono im trwałego finansowania, co spowodowało stagnację ich działania. Organizacje wprawdzie mają szanse występować o granty, ale procedury są bardzo skomplikowane i zwykle nie dostaje się pełnej wnioskowanej kwoty, co oczywiście uniemożliwia skuteczne realizowanie celów. Skomplikowana jest również sprawozdawczość finansowa Wprawdzie od 2009 roku działa Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, służący logistycznemu wsparciu organizacji pozarządowych, ale program ten kończy się w 2013 roku.

Kończąc swój wykład Henryk Wujec podkreślił, że szansę dla uaktywnienia organizacji pozarządowych widzi w zmianie formuły prawnej ich funkcjonowania, stworzeniu warunków do prowadzenia działalności zarobkowej przez te organizacje, zwiększenia swobody ich działania. Wspomniał o inicjatywach Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, OFOP, o spółdzielniach socjalnych (forma prawna podmiotu łączącego cechy przedsiębiorstwa oraz organizacji pozarządowej, mająca umożliwić jej członkom, którymi muszą być w 50% osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, powrót do uregulowanego życia społecznego i aktywności na rynku pracy) i Funduszu Żelaznym (łączenie darowizny wielu darczyńców w jeden wieczysty kapitał, a odsetki uzyskiwane z lokat i inwestowania kapitału żelaznego, przeznaczanie w formie dotacji i grantów na finansowanie inicjatyw i programów, wynikających z analizy potrzeb lokalnych i woli darczyńców).

Uczestnicy spotkania mogli również zadawać Henrykowi Wujcowi pytania, związane z tematem wykładu. Padły pytania dotyczące: konieczności szkolenia w celu przybliżenia mieszkańcom idei społeczeństwa obywatelskiego, roli dwóch modeli organizacji pozarządowych (powołanych dla kontroli działania władz samorządowych oraz powołanych dla współdziałania z tymi władzami w celu realizacji celów lokalnej wspólnoty), a także działania związków zawodowych w zakładach pracy. Zadano również pytania polityczne, nie związane z tematem wykładu.

Odpowiadając, Henryk Wujec opowiedział się za potrzebą szkolenia. Uznał, że w tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego ważną rolę pełnią i są potrzebne zarówno organizacje kontrolujące jak i współdziałające. Podkreślił, że jego zdaniem w każdym przedsiębiorstwie powinny działać związki zawodowe, oczywiście nie kilkanaście.

Na spotkanie z Henrykiem Wujcem przyszło bardzo wielu mieszkańców Milanówka, w tym Burmistrz Jerzy Wysocki i dwie Radne. Trochę dziwi fakt, że tym ważnym tematem było zainteresowanych tak mało milanowskich Radnych.