Istnienie tego rodzaju małżeństwa potwierdziła dr hab. Katarzyna Górak-Sosnowska w trakcie wykładu, podczas którego licznie zgromadzonym słuchaczom przekazała wiele ciekawostek z życia kobiet w islamie. Na wykład, który odbył się w środę 2 grudnia 2015 r., wszystkich zainteresowanych zaprosił Milanowski Uniwersytet Trzeciego Wieku.

Wyznawcami islamu jest ok. 700 mln kobiet, zamieszkujących tereny od Maroka po Indonezję. Zwyczaje są bardzo różne i różnie interpretowany Koran, a ma na to wpływ wiele czynników, w tym status materialny – mówiła Katarzyna Górak-Sosnowska.  Inne są zwyczaje kobiet np. w Maroku, a inne w krajach Afryki Subsaharyjskiej.

Koran interpretowany jest często na podstawie wybiórczych wersetów, w których podkreśla się podporządkowanie kobiet mężczyznom. Uważa się, że mężczyźni stoją nad kobietami ze względu na to, że oni rozdają ze swojego majątku. To rozdawanie dotyczy obowiązku łożenia na utrzymanie żony i przekazanie żonie daru ślubnego, warunkującego zawarcie małżeństwa. Z uwagi na dość powszechne ubóstwo i brak środków finansowych na dar ślubny, w niektórych państwach są wprowadzone preferencyjne kredyty na dar ślubny.

Dar ślubny (mahr) stanowi zabezpieczenie dla żony, na przypadek rozwodu.  Rozwody nie są częste, ale są szybkie w sytuacji kiedy decyzję o rozwodzie podejmuje mężczyzna. Wystarczy, że w urzędzie trzykrotnie powie do żony „nie chcę cię”. Żona, występująca z inicjatywą rozwodu musi wykazać powód, którym może być choroba psychiczna męża, nie łożenie na jej utrzymanie i nie uprawianie z nią seksu.

Koran pozwala mężczyznom na posiadanie max. 4 żon, pod warunkiem że mogą je utrzymać, przy czym żony mają być traktowane sprawiedliwie. Małżeństwa poligamiczne nie są dobrze widziane i ich ilość nie przekracza 3% zawieranych małżeństw. Na posiadanie więcej niż jednej żony stać niewielu.

W islamie funkcjonują 4 rodzaje małżeństw.

• Małżeństwa czasowe – mogą być zawierane na okres od 1 godz. do teoretycznie nawet 99 lat. Mężczyzna przekazuje kobiecie dar ślubny ale dzieci zrodzone z tego związku nie są już jego problemem. Małżeństwa tego rodzaju funkcjonują u szyitów i mogą być zawierane np. na okres czasowego wyjazdu mężczyzny.
• Małżeństwa zezwalające – mają umożliwić małżonkom, którzy zbyt pochopnie podjęli decyzję o rozwodzie, ponowne zawarcie małżeństwa. Po to by było to możliwe, żona musi poślubić innego mężczyznę i rozwieść się z nim.
• Małżeństwa nieoficjalne – są zawierane wówczas, kiedy mężczyzny nie stać na dar ślubny, a kobieta godzi się być z nim. Zwykle świadkiem zawarcia takiego małżeństwa jest kolega mężczyzny, małżeństwo jest utrzymywane  w tajemnicy, a ciężar utrzymania ewentualnego potomka spada na kobietę.
• Małżeństwo na przychodne - jest rozwiązaniem dla samotnych kobiet. Kobieta godzi się na to, że w określonym czasie jest żoną nr 2, o pewnych ograniczeniach praw z tym związanych.

Podczas wykładu dowiedzieliśmy się również o istnieniu „uśpionego embrionu”. Pojęcie to jest pewnego rodzaju buforem bezpieczeństwa dla kobiet niezamężnych, np. rozwiedzionych, które spodziewają się dziecka. Wówczas kobieta może uzasadniać swój stan faktem zapłodnienia jeszcze w związku małżeńskim.

Na zakończenie kilka słów na temat krytykowanej na Zachodzie zasady islamu  nakazującej skromność, ograniczającą swobodę w wyborze ubioru. Skromność ta obowiązuje obie płci.

Sura 24, werset 31 Koranu głosi: „Powiedz wierzącym kobietom, żeby spuszczały skromnie swoje spojrzenia i strzegły swojej czystości; i żeby pokazywały jedynie te ozdoby, które są widoczne na zewnątrz; i żeby narzucały zasłony na piersi, i pokazywały swoje ozdoby jedynie swoim mężom lub ojcom albo ojcom swoich mężów, albo swoim synom lub synom swoich mężów, albo swoim braciom, albo synom braci lub synom swoich sióstr; lub ich żonom, lub tym, którymi zawładnęły ich prawice. I niech one nie stąpają tak, aby było wiadomo, jakie ukrywają ozdoby”.

Ten werset interpretowany jest bardzo różnie. Ci, którzy przebywali w krajach gdzie jest wielu wyznawców islamu widzieli kobiety w mini, z odkrytymi głowami ale również te, które były zasłonięte od czubka głowy do stóp bez widocznych oczu (burka) i z widocznymi oczami (nikab). Zarówno jednych jak i drugich nie jest wiele. Najwięcej można ich spotkać w Iranie, Afganistanie i Pakistanie. Poza krajami Zatoki Perskiej najczęściej spotykamy kobiety, które noszą chusty na głowie (hidżab) lub długie szaty z odkrytą twarzą (czador). Tak ubrane widzi je świat. W domach i podczas domowych spotkań z koleżankami, są ubrane „po europejsku”, a te które na to stać, nawet bardzo elegancko.

Katarzyna Górak-Sosnowska zwróciła uwagę na fakt, że tak jak często my współczujemy kobietom islamu, podchodząc krytycznie do stylu ich życia, tak często one współczują nam, widząc jak  zabiegane wspieramy mężów w utrzymaniu rodziny lub ciężar jej utrzymania bierzemy na siebie.

Dr hab. Katarzyna Górak-Sosnowska jest absolwentką Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Politycznych oraz Zarządzania i Marketingu w Szkole Głównej Handlowej (SGH) oraz Psychologii w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. Doktoryzowała się z nauk ekonomicznych (SGH), a habilitowała z religioznawstwa  (UJ). Od 2002 r. pracuje w SGH, przy czym od października 2011 w Zakładzie Socjologii Ekonomicznej Instytutu Filozofii, Socjologii i Socjologii Ekonomicznej na stanowisku adiunkta. Jest autorką ponad 100 publikacji naukowych na temat społeczno-ekonomicznych problemów Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki, muzułmańskiej kultury popularnej oraz islamu.

To może Cię zainteresować: