Niezrealizowany z powodu wybuchu II wojny światowej zwycięski projekt wawelskiego sarkofagu Józefa Piłsudskiego zostanie wyeksponowany po raz pierwszy od ponad 70 lat w nowym budynku Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie przy Wybrzeżu Kościuszkowskim 37.
Rzeźbę będzie można oglądać 1 marca w godz. 10:00 - 14:30 podczas obrony pracy magisterskiej Natalii Więcek pt.: "Konserwacja i problematyka niestabilnego podłoża konstrukcyjnego projektu pokrywy sarkofagu Józefa Piłsudskiego na Wawelu, autorstwa Jana Szczepkowskiego".
Piłsudski wśród królów, lecz bez sarkofagu
Trumna ze szczątkami Marszałka Józefa Piłsudskiego, jako jedyna spośród wszystkich spoczywających w królewskiej nekropolii na Wawelu, pozbawiona jest sarkofagu. Zamysł jego wykonania podjęto niemal natychmiast po śmierci Marszałka, w 1936 r. ogłoszono konkurs na projekt i w roku 1938 wyłoniono zwycięzcę – znakomitego rzeźbiarza Jana Szczepkowskiego, wykładowcę na Akademii Sztuk Pięknych, który zasłynął m.in. jako autor pomników Moniuszki i Bogusławskiego na Placu Teatralnym. Na podstawie jego gipsowego modelu miał powstać sarkofag z czerwonego granitu. Rozpoczęto nawet prace. Przerwał je jednak wybuch drugiej wojny, a jedynym, zachowanym śladem, pozostał gipsowy model, będący w posiadaniu gminy Milanówek.
Nie jest wiadome, gdzie i w jakich warunkach był przechowywany podczas okupacji, fakt jego przetrwania odnotowany został dopiero w latach siedemdziesiątych w rejestrze zabytków zmagazynowanych w należącej do Szczepkowskiego willi Waleria w Milanówku. W 1978 roku spadkobiercy artysty podjęli pierwszą próbę stworzenia w niej muzeum, która mimo odkupienia willi w 2007 roku przez miasto Milanówek, do dnia dzisiejszego nie nabrała realnych kształtów. Gmina nie posiada wystarczających środków na remont willi, w której mieszkał rzeźbiarz, ani na zlecenie kompleksowej konserwacji kolekcji jego dzieł. Bezskuteczne okazały się starania o pozyskanie na ten cel funduszy zewnętrznych. Jedynie dzięki współpracy z dr hab. Januszem Smazą i Wydziałem Konserwacji i Restauryzacji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie część kolekcji udało się poddać konserwacji.
ASP na ratunek sarkofagowi Piłsudskiego
Przechowywana w nieużytkowanym i nieogrzewanym pomieszczeniu dawnej pracowni pokrywa sarkofagu wymagała pilnej interwencji konserwatorskiej, ponieważ stan jej zachowania oceniono jako bardzo zły. Ubytki i wykruszenia formy, liczne spękania i wtórne uzupełnienia, zachlapania, rdzawe przebarwienia, wyługowania, niestabilna konstrukcja, to tylko niektóre z uszkodzeń, jakim uległa. W 2015 roku zapadła decyzja o renowacji dzieła, którą, w ramach pracy magisterskiej Natalii Więcek, realizowanej pod kierunkiem profesora dr Janusza Smazy i przy konsultacjach z as. Andrzejem Kazberukiem, wykonano na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki warszawskiej ASP. Prace konserwatorskie zostały przeprowadzone z funduszy Urzędu Miasta Milanówek. Rzeźba odzyskała pierwotny wygląd, pęknięcia oraz wykruszenia uzupełniono zgodnie z powierzchniami oryginalnymi, scalono kolorystycznie, zaprojektowano i wykonano nową konstrukcję nośną. Dodatkowo przeprowadzono także skanowanie przestrzenne (3D) całego obiektu przy współpracy z Ryszardem Zimkiem, pracownikiem Wydziału Rzeźby. Dzięki temu nie tylko udokumentowano stan zabytku przed podjęciem działań konserwatorskich, ale także stworzono wizualną prezentację wyglądu, jaki mógłby przybrać, gdyby praca Jana Szczepkowskiego została sfinalizowana, zgodnie z projektem.
Kiedy: 1 marca 2016, godz. 12:30
Gdzie: nowy budynek Wydziału Konserwacji i Restauryzacji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie przy Wybrzeżu Kościuszkowskim 37
Jan Szczepkowski
Jan Szczepkowski (ur. 8 marca 1878 w Stanisławowie, zm. 17 lutego 1964 w Milanówku) – polski rzeźbiarz i malarz, w latach 1925–1939 dyrektor Miejskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Malarstwa w Warszawie. Autor największego sukcesu polskiej sztuki na wystawie światowej, laureat Grand Prix Międzynarodowej Wystawy Sztuki Dekoracyjnej i Przemysłu Artystycznego w Paryżu w 1925 r.
Główne prace:
- 1925 na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu kapliczka Bożego Narodzenia, została wyróżniona Grand Prix, a jej snycerski ołtarz zakupił natychmiast rząd francuski, uprzedzając tym samym podobne starania króla szwedzkiego. Ołtarz ten znajduje się obecnie w kościele w Dourges, a jego replika w Muzeum Narodowym w Warszawie. Sam autor uhonorowany został przyznaniem mu Legii Honorowej;
- 1928-1931 płaskorzeźby na fasadzie Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie (projekty w 2012 r. odrestaurowane dzięki BGK i eksponowane w siedzibie banku w Warszawie);
- 1927-1928 elewacja gmachu Sejmu w Warszawie (w 2012 r. dziewięć gipsowych projektów płaskorzeźb wykonanych przez artystę zostało odrestaurowanych i rozmieszczonych na terenie Sejmu, gdzie do dziś są eksponowane);
- 1929 fryz dla Teatru Ateneum (zniszczony w 1939);
- 1936 pomniki Stanisława Moniuszki i Wojciecha Bogusławskiego na placu Teatralnym, który po zniszczeniu przez Niemców w roku 1944, został zrekonstruowany i ponownie odsłonięty w 1965;
- Artysta zdejmował też maskę pośmiertną Józefa Piłsudskiego. Wykonał projekt jego sarkofagu, który został wybrany w konkursie do zrealizowania[4]. Do września 1939 roku pracy nie zostały zakończone;
- 1907-1914 rzeźby portretowe (Edwarda Leszczyńskiego, Rudolfa Starzewskiego), figurka aktorki Heleny Sulimy (inaczej zwaną "Na schodach"), dziewięć gipsowych głów-karykatur wykonanych dla kabaretu Zielony Balonik oraz rzeźby tematyczne: "Macierzyństwo", "Nad przepaścią" i "Dziewki". Jeszcze przed wybuchem I wojny światowej zrealizował w Krakowie szereg rzeźb architektonicznych, m.in. płaskorzeźbione popiersia czterech ewangelistów na sklepieniu kościoła św. Floriana, figurę Chrystusa we wnęce pod oknem w prezbiterium kościoła św. Krzyża oraz rzeźby na fasadzie Domu Towarzystwa Rolniczego przy placu Szczepańskim, przedstawiające prace rolnicze w różnych porach roku oraz w 1914 r. pomnik Henryka Jordana w parku jego imienia. W czasie I wojny światowej zaprojektował kilkadziesiąt monumentalnych cmentarzy wojennych m.in. w: Bogoniowicach, Ciężkowicach, Łużnej i Ostruszy;
- 1912 projekt mosiężnego ołtarza głównego dla kościoła parafialnego Św. Szymona i Judy Tadeusza w Białce Tatrzańskiej;
- Po II wojnie światowej brał udział w rekonstrukcji zabytków warszawskich (m.in. pomnika Adama Mickiewicza przy Krakowskim Przedmieściu);
- W latach pięćdziesiątych wykonał projekty zespołu płaskorzeźb dla Huty "Warszawa";
- Płaskorzeźby na gmachu Ministerstwa Energetyki (płaskorzeźby przedstawiające cztery żywioły: Wodę, Ogień, Powietrze i Ziemię).
To może Cię zainteresować: