To tytuł raportu wydanego przez Fundację Batorego, zawierającego wyniki badania kart do głosowania z wyborów do sejmików województw w 2014 r. Wyniki wraz z najważniejszymi wnioskami i rekomendacjami były przedstawione przez ekspertów realizujących badanie podczas konferencji, która odbyła się w siedzibie Fundacji w dniu 5 października 2016r.
Zebranych powitali członkowie zarządu Fundacji: dr Anna Materska-Sosnowska i dr hab. Mikołaj Cześnik. Podziękowali wszystkim ekspertom, którzy przez wiele miesięcy pracowali jako wolontariusze. Podziękowania skierowano również do byłego Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych za zakwalifikowanie kart do głosowania, z wybranych losowo obwodów głosowania, do narodowego zasobu archiwalnego i Dyrektor Archiwum Państwowego w Warszawie, oddział w Milanówku, w którym odbywało się badanie dużej części tych kart. Należy zaznaczyć, że dotychczas po rozstrzygnięciu wszystkich protestów wyborczych karty były brakowane (niszczone) i tylko dzięki takiej kwalifikacji badanie to było możliwe.
Następnie głos zabrali eksperci. Dr Adam Gendźwił i dr Jarosław Flis przedstawili wyniki badań i rekomendacje, które następnie podsumował dr Jarosław Zbieranek. Niektóre wnioski na przyszłość szerzej omówili: dr hab. Bartłomiej Michalak specjalizujący się między innymi w problematyce prawa i systemów wyborczych , grafik Edgar Bąk specjalista od komunikacji wizualnej i dr hab. Katarzyna Kłosińska – językoznawca. Dr hab. Katarzyna Kłosińska podkreśliła w swej wypowiedzi wagę czytelności wszelkich instrukcji kierowanych do wyborców, a posługując się dwoma narzędziami do analizy tekstu dostępnymi w internecie: http://www.jasnopis.pl/ i http://www.logios.pl/ pokazała, że instrukcja do broszury kart wyborczych była tak sformułowana, że mogła być zrozumiała wyłącznie dla osób z wyższym wykształceniem.
Raport z badań przeprowadzonych w okresie od 18 sierpnia do 9 listopada 2015 roku, zawierający również wnioski i rekomendacje oraz noty biograficzne ekspertów znajdą Państwo na stronie Fundacji Batorego http://www.batory.org.pl/. Za kilka dni znajdzie się tam również nagranie konferencji. Nie ma więc potrzeby powielania ich w tym miejscu.
Ja chciałabym zwrócić uwagę na pierwsze z działań zalecanych przez ekspertów, które może mieć istotny wpływ na zmniejszenie liczby głosów nieważnych – stałe działania edukacyjne nt. kompetencji samorządu terytorialnego, w szczególności samorządu województwa (działania Ministerstwa Edukacji Narodowej, jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych). Wydaje się, że nie czekając na ruch Ministerstwa Edukacji Narodowej, już w gimnazjach program „Wiedzy o Społeczeństwie” można poszerzyć o te istotne tematy, a w planach współpracy urzędów gmin i powiatów z organizacjami pozarządowymi przewidzieć kwoty właśnie na tego typu szkolenia osób dorosłych (konkursy ofert).
Pozostałe zalecenia były kierowane do Krajowego Biura Wyborczego i Państwowej Komisji Wyborczej. Eksperci wnioskują między innymi o pilne powołanie interdyscyplinarnej grupy roboczej (z udziałem ekspertów od komunikacji społecznej) do opracowania nowego wzoru kart wyborczych i materiałów informacyjnych na wybory 2018. Na podstawie wypowiedzi sędziego Wiesława Kozielewicza z Państwowej Komisji Wyborczej, który swoje przemyślenia dotyczące zmian kart wyborczych próbował kierować do ekspertów uczestniczących w konferencji można wnioskować, że żadne poważne działania w tym kierunku nie zostały jeszcze podjęte. Czy zdążą, czy znowu będziemy słyszeli niczym nieuzasadnione, jak to stwierdzili eksperci, pomówienia o fałszerstwa, za które do tej pory (jak podkreślano ) nikt nie przeprosił - okaże się w 2018 r.