Wczoraj mieliśmy okazję uczestniczyć wraz z Łukaszem Nowackim z Willi Radogoszcz w spacerze historycznym - alejkami starego grodziskiego cmentarza. Pomimo że spacery te stały się już tradycją okresu Wszystkich Świętych w Grodzisku Mazowieckim, nasza redakcja uczestniczyła w nich po raz pierwszy i naprawdę było warto.
Deszcz i gradobicie nie przeszkodziły grupie kilkunastu osób w poznawaniu historii i ciekawostek związanych z grodziskim cmentarzem, jak i samą historią miasta. Spacerując alejkami, Łukasz Nowacki mówił nam o kolejnych etapach rozbudowy tego cmentarza, jak i charakterystycznych punktach o nich świadczących. Wiele miejsca poświęcił też zabytkowym nagrobkom i bogactwie ich form.
Grodziski „stary” cmentarz został poświęcony w obecnym miejscu 27 września 1819 roku. Wielu osobom na pewno trudno to sobie wyobrazić, ale leżał on wówczas „w polu” poza miastem między drogami prowadzącymi do Radoń i Putki. Co ciekawe, już w roku jego powstania wydzielono tu sektor dla innowierców.
W 1897 roku grodziska nekropolia został powiększona. Po raz drugi teren cmentarza został rozszerzony w 1913 roku. Obecny kształt i ogrodzenie cmentarza pochodzi z lat 1924-1925.
Spacerując cmentarnymi alejkami, mieliśmy okazję zobaczyć wiele nagrobków osób zasłużonych dla Grodziska, jak i bardzo charakterystycznych ze względu na swoją formę. Na grodziskiej nekropolii można odnaleźć wiele XIX wiecznych pomników o bardzo klasycznej formie. W wielu pomnikach uwagę przykuwa bogactwo symboliki oraz artyzm wykonania. Łukasz Nowacki zwracał również uwagę na liczne i bardzo różnorodne epitafia wykute na grobach.
Wojny i powstania odcisnęły piętno na cmentarzu. Do dziś można zobaczyć tam groby powstańców styczniowych. Podczas I wojny światowej wojska rosyjskie usytuowały tu punkt artyleryjski. W 1915 roku, gdy miasto zajęli Niemcy, wytyczyli tam miejsce pochówku dla swoich poległych żołnierzy. Na cmentarzu spotkamy również liczne groby z okresu wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej, w tym powstania warszawskiego.
Wszystkich zapraszamy do obejrzenia zdjęć ze spaceru, a zainteresowanych historią grodziskiego cmentarza do kontaktu z zespołem Willi Radogoszcz.
To może Cię zainteresować: