Budynek dworu został wzniesiony prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII w. dla Kaspra Skarbka i jego żony Ludwiki z Fengerów. Gruntownie przebudowany w XIX i XX w. klasycystyczny, murowany, z cegły, otynkowany, parterowy, z mieszkalnym poddaszem. Obecnie mieszczą się w nim pracownie terapeutyczne, ale nieopodal wciąż znajduje się spichlerz dworski z końca XIX w. Zachowała się również obora (obecnie budynek mieszkalny) z zespołu folwarcznego. W tym numerze przedstawiamy Dwór w Czubinie w gminie Brwinów.
Czubin po raz pierwszy wzmiankowany był w 1333 r. Wtedy to należał do Andrzeja zwanego Czubinem, skarbnego warszawskiego i to od jego przydomku pochodzi nazwa tego miejsca. W kolejnych latach majątek przechodził z rąk do rąk, by swój rozkwit przeżyć w XIX w., gdy w naszym regionie zaczął rozwijać się przemysł, handel i hodowla. W 1816 r. dobra należały do Antoniego Pruszaka, który lata młodości poświęcił na karierę wojskową. Antoni był jednym z najbogatszych ziemian na Mazowszu, właścicielem m.in. dóbr Sanniki, Żychlin i Śleszyn oraz pałacu przy ulicy Marszałkowskiej w Warszawie. Pełnił szereg ważnych funkcji, m.in. prezesa Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, prezesa Rady Departamentu Warszawskiego i członka Komisji Umorzenia Długu Krajowego. To za jego sprawą w dobrach Czubin od 1824 r. produkowano cydr krajowy.
Antoni sprzedał jednak dobra swojemu synowi – Konstantemu Janowi Józefowi, ożenionemu z Amelią Klarą Christiani, która była wszechstronnie utalentowana. Organizowała wieczory muzykalne oraz teatry amatorskie. Udzielała się również w Towarzystwie Dobroczynności, m.in. wzięła udział w koncercie dobroczynnym w Teatrze Wielkim w Warszawie, wykonując arię z opery Torquato Tasso. Była również poetką. Natomiast Konstanty odbywał naukę w Liceum Warszawskim, gdzie w roku szkolnym 1825/26 uczęszczał do jednej klasy z Fryderykiem Chopinem. Po ukończeniu i zdaniu matury, studiował administrację na Wydziale Prawa i Administracji UW, a potem był administratorem eksploatacji lasów rządowych augustowskich i płockich, a także współzałożycielem cukrowni w Sannikach.
Za ich czasów w Czubinie prezentowany był opatentowany galicyjsko-polski gorzelniany aparat parowy wynalazku Roberta Philippa i L. Galla, mający przynieść użytkownikowi znaczną oszczędność materiału palnego oraz czystość i tęgość otrzymanego alkoholu. Niestety, Konstanty nie był najlepszym gospodarzem, co spowodowało zajęcie oraz wystawienie na licytację mebli, porcelany i trzech koni cugowych. Niedługo po tym zdarzeniu odsprzedał on dobra swemu bratu, by ten przekazał go w ręce wspólnika Felicjana Bereźnickiego – współzałożyciela Fabryki Cukru z Buraków i Rafinerii Sanniki. Dla nich również nie był to szczęśliwy zakup. W 1855 r. nad majątkiem przeszła groźna burza, na skutek której dworskie murowane stodoły i obora zupełnie uległy zniszczeniu. Na domiar nieszczęścia z 20 osób, które dla doju krów i posług gospodarskich były zebrane, 16 zostało przywalonych upadłemi dachami i ścianami, z tych ośm wydobyto zabitych a ośm mocno pokaleczonych. Nadto z 76 sztuk bydła w holenderni, 36 zostało zabitych, tudzież 9 koni.
Pomiędzy 1863 a 1872 r. dobra ziemskie stały się własnością Ignacego Bereźnickiego. Składały się one w tym czasie z folwarku i wsi Czubin, folwarku i wsi Kotowice, folwarku i wsi Milęcin, wsi Falęcin oraz lasu Borowszczyzna. W folwarku Czubin znajdował się dwór, masiv murowany o suterenach i piwnicach z dwoma facjatkami. Poza budynkiem dworu stały: chlewy i kurnik, dwie stodoły, szopa, spichlerz, owczarnia przemieniona na oborę, wozownia i stajnia, kuźnia i porządkownia, buda dla stróża, dom zwany murowanka, zamieszkany przez kowala i murarza, dom ośmiorak (dawniej kuźnia), chlewik i karczma. W połowie tego domu mieszkali służący dworscy, a w drugiej Józef Kiliński prowadzący karczmę. Przed dworem rozciągał się dziedziniec zajazdowy z trawnikiem owalnym, pomiędzy zabudowaniami gospodarczymi było podwórze gumienne oraz podwórze zajazdowe, otoczone płotem. Na podwórzu ponadto znajdowała się studnia, dzwonek spiżowy oraz kloaka, a w pobliżu dworu był także ogród owocowy i warzywny.
W 1929 r. od Magdaleny Radziwiłł folwark Czubin nabył – dla Seminarium Duchownego w Warszawie – Aleksander Kakowski, arcybiskup metropolita, prymas Królestwa Polskiego. Majątek był źródłem zaopatrzenia w produkty rolne Seminarium. Do dworu przyjeżdżali również klerycy na wypoczynek. 1 marca 1945 r. to właśnie w majątku w Czubinie wznowiło działalność Seminarium, zanim budynek w Warszawie zaczął się do tego nadawać. W tym roku trafił do niego przyszły ksiądz i poeta – Jan Twardowski. Po II WŚ majątek sukcesywnie nacjonalizowano. Ostatecznie w 1961 r. całość przeszła na własność skarbu państwa. Jednak duchowieństwo nadal w ograniczony sposób z niego korzystało. W 1967 r. utworzono w dawnym majątku Dom Pomocy Społecznej dla mężczyzn z upośledzeniem umysłowym, będący filią Domu Pomocy Społecznej w Bramkach. Od 1990 r. Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie starało się o odzyskanie majątku odebranego, co udało się w 1994 r. Dwór wraz z parkiem i stawami został notarialnie przekazany w wieczyste użytkowanie Domowi Pomocy Społecznej w Bramkach przez Prymasa Polski Kardynała Józefa Glempa. W związku z podziałem administracyjnym kraju, w styczniu 1999 r. Dom Pomocy Społecznej w Czubinie stał się samodzielną jednostką budżetową powiatu pruszkowskiego.
Więcej informacji na ten temat znaleźć można na stronie „Dwory i Pałace Mazowsza”: www.mazowieckie.dipp.info.pl
To może Cię zainteresować: